در این مقاله قصد داریم، به تشریح انواع کمپرسورها بر اساس محدوده کارکرد و سایر ویژگی های آن ها بپردازیم. اما قبل از هرچیز، بهتر است به تعریف واحدی از اینکه کمپرسور چیست برسیم و سپس این تجهیز را در انواع گوناگون دسته بندی کنیم.
ماشین های جذب کننده ی قدرت مکانیکی که انرژی را به صورت های مختلفی از قبیل انرژی حرارتی، انرژی جنبشی یا پتانسیل به سیالات تراکم پذیر اعمال می کنند طیف وسیعی را شامل فن ها، دمنده ها و کمپرسورها تشکیل می دهند که از این میان، کمپرسورها دارای نسبت تراکم بیشتری بوده و غالباً در آن ها خنک کاری گاز فرآیندی انجام می شود.
کمپرسورها، فشار هوا یا هرماده ی گازی شکل دیگر را در طول یک یا چند مرحله افزایش داده و انرژی را به گاز یا هوا منتقل می کنند که در نتیجه ی کاهش حجم گاز فشرده شده، دما و چگالی آن افزایش می یابد.
کمپرسورها به دو دسته ی کلی کمپرسورهای جابه جایی و کمپرسورهای دینامیکی تقسیم می شوند. در کمپرسورهای جابه جایی، گاز به داخل محظه کشیده شده و پس از تراکم به وسیله ی یک پیستون رفت و برگشتی، از محفظه خارج می شود. کمپرسورهای دینامیکی نیز بر این اساس کار می کنند که پره های توربین ابتدا به گاز سرعت داده و سپس به طور ناگهانی سرعت آن را کاهش داده و به فشار تبدیل می کنند.
در شکل تقسیم بندی انواع کمپرسورها آمده است:
در طول سی سال گذشته، بیشتر کمپرسورهای رفت و برگشتی، توسط کمپرسورهای دورانی جایگزین شده اند. از دلایل این امر می توان به وزن کم، ابعاد کوچک تر، سروصدا و ارتعاش کم تر و اطمینان بیشتر آنها اشاره کرد. کمپرسورهای دورانی معمولا برای تراکم هوا در فشارهای پایین و حجم زیاد کاربرد دارند، در حالی که کمپرسورهای رفت و برگشتی بیشتر به منظور تراکم گاز در فشارهای بالا و حجم های کم استفاده می شود.
در مقایسه با کمپرسورهای پیستونی که روغن در آنها وظیفه ی روانکاری یاتاقان ها، پیستون، سیلندرها و شیرها را به عهده دارد، در کمپرسورهای پیچشی با تزریق روغن و کمپرسورهای دورانی پره ای، روغن وظیفه ی آب بندی و انتقال گرما را انجام می دهد. بنابراین می توان از طریق آنالیز عملکرد روغن به تفاوت بین کمپرسورهای گازی و هوا، پمپ های خلا و کمپرسورهای تبریدی پی برد. شکل زیر فاصله بین کمپرسورها را برطبق ساختمان و محدوده کارکرد موثرشان نشان می دهد.
A: کمپرسورهای رفت و برگشتی پیستونی، تک مرحله ای، با هوا خنک شونده
B: کمپرسورهای رفت و برگشتی پیستونی، دو مرحله ای، با هوا خنک شونده
C: کمپرسورهای پیچشی، تک مرحله ای، با تزریق روغن
D: کمپرسورهای رفت و برگشتی پیستونی، دومرحله ای، با آب خنک شونده
E: توربوکمپرسور چهارمرحله ای، بدون روغن
