روغن کمپرسور اسکرو یکی از ارکان مصرفی در کمپرسورهای اسکرو است. این محصول در کنار فیلتر سپراتور (Separator سپریتور) و فیلتر روغن، نقش مهمی در کارائی و راندمان کمپرسور ایفا میکند. روغن ، کلید کارائی کمپرسورهای هوا است و گاهی اوقات آن را “خون حیات” کمپرسور می نامند. روغن های کمپرسور توسط بسیاری از تولید کنندگان تولید می شوند که از کیفیت های بسیار ضعیف تا بسیار خوبی برخوردارند . روغن ضعیف و بی کیفیت عمر کمپرسور را کوتاه می کند و نیاز به سرویس و تعمرات اساسی را افزایش می دهد اما روغن مناسب باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری می شود.
در مورد روغن های موتور، موسسه نفت آمریکا ( API ) حداقل استانداردهای کیفیت را تدوین و کنترل می کند. روغن کمپرسور هوا توسط هیچ سازمانی اداره نمی شود ، بنابراین هیچ استاندارد عملکردِ رسمی برای آن وجود ندارد. با این حال، شرکت سازندگان تجهیزات اصلی کمپرسور آمریکا OEM ( Original Equipment Manufacturers) حداقل خصوصیات یک روغن کمپرسور را منتشر کرده است که به رفع برخی از سردرگمی ها کمک میکند.
در این مقاله به طور مختصر درباره وظایف روغن کمپرسور اسکرو و خصوصیات آن صحبت می کنیم. در مقاله های بعدی به شرح انواع برندهای موجود در بازار ، کیفیت و قیمتِ آنها می پردازیم.
پیش از اینکه بدانیم روغن کمپرسور چه وظایفی دارید، باید بدانیم در کمپرسور اسکرو چه می گذرد؟ توصیه میکنیم مقاله کمپرسور اسکرو را در اینجا بخوانید.
روغن کمپرسور اسکرو چه وظایفی دارد؟
روغن کمپرسور سه نقش اساسی دارد
1- روانکاری : وجود روغن بین قطعات متحرکِ کمپرسور، حیاتی است و نقص در آن باعث فرسایش سریع آنها، جام کردن و در نهایت از کار افتادن کمپرسور می گردد.
2- انتقال حرارت : حتما در هنگام باد کردن دوچرخه خود، این تجربه را دارید که قسمت انتهایی تلمبه گرم میشود. علت این پدیده یک فرایند آدیاباتیک است، که طی آن، افزایش فشار، باعث افزایش دما میشود. در کمپرسور، دما و فشار خیلی بیشتر از تلمبه دوچرخه است و بنابراین دمای بالا می تواند دردسر ساز شده و باعث توقف کار کمپرسور گردد. یکی از وظایف روغن، انتقال حرارت به وجود آمده در قسمت ایراِند ( Air-end ) و دفع آن از طریق رایاتورها است.
3- آب بندی : روغن، فضای بین قطعات متحرکِ اسکرو را پر میکند و باعث مکش هوا به درون ایراِند ( Air-end ) میشود. این باعث می شود هوا با دما و فشار پایین وارد ایراند شده و با دما و فشار بالا همراه با روغن از آن خارج شود. نشت هوا باعث کاهش کارائی و راندمان کمپرسور و نرسیدن به فشار حداکثری آن می شود.
خصوصیات روغن کمپرسور اسکرو
در فرایند فشرده سازی، انتظار می رود که روغن کمپرسور شرایط زیر را تأمین کند:
- در مواجه با هوا و روغن داغ در برابر اکسیداسیون مقاومت کند.
- در برابر اسیدی شدن در برخورد با رطوبت و گرما مقاومت کند.
- قابلیت خوبی در جداپذیری از آب از خود نشان دهد.
- از تشکیل زنگ زدگی داخلی جلوگیری کند.
- در برابر تشکیل کف مقاوم باشد و مانع ایجاد کف پایدار شود.
- حباب ها ی هوای را به خوبی از خود خارج کند.
- پارامترهای ویسکوزیته را حفظ کند.
- فواصل تخلیه روغن را افزایش دهد.
- در دمای پایین، سیالیت خود را حفظ کند.
در فیلم زیر نشان داده می شود که تمایل روغن به ایجاد کف و عدم پایداری در برابر اکسیداسیون روغن کمپرسور اسکرو چه مشکلاتی را برای سیستم هوای فشرده ایجاد میکند.
1- پایداری در برابر اکسیداسیون
روتورهایی که با سرعت زیاد در کمپرسور میچرخند، حجم زیادی از هوا را فشرده میکنند که این کار عمل باعث افزایش دما می شود. همزمان روغن نیز به روتورها تزریق می شود تا ضمن آب بندی فاصله روتورها، در هنگام فشرده سازی، قطعات متحرک نیز روغن کاری شود. مخلوط روغن داغ و هوا می تواند میزان تخریب روغن را از طریق اکسیداسیون افزایش دهد. مقاومت و پایداری روغن در برابر اکسید شدن بسیار حائز اهمیت است. اکسید شدن روغن، باعث افزایش ویسکوزیته و تشکیل لجن بر روی روتورها و دیگر قطعات متحرک میشود، خنک شدن قطعات را با اخلال مواجه می کند و در نهایت باعث جام کردن ایر- اند می گردد. پایداری روغن در برابر اکسیداسیون با آزمایشی تحت عنوان RBOT با استاندار ASTM D-2272 سنجیده میشود.
2- مقاومت در برابر رطوبت و گرما
وقتی که هوا فشرده میشود، رطوبت موجود در هوا، مایع شده و درون روغن جمع میشود. رطوب موجب هیدرولیز روغن شده، عدد اسیدی را بالا می برد که در نهایت باعث ایجاد کف در سپراتور میگردد. از این جهت، مقاومت روغن در برابر رطوبت بسیار مهم است. این پارامتر در مکان ها و زمان هایی که رطوبت هوا زیاد است مانند شهرهای ساحلی و فصول پاییز و زمستان مهمتر است. این مقاومت با آزمایشی تحت عنوان ” پایداری هیدرولیکی روغن ” با استاندارد ASTM D-2619 سنجیده می شود.
3- جداپذیری از آب
رطوبت موجود در هوا که در روغن به صورت قطرات آب در می آید میتواند به تدریج جمع شده و افزایش پیدا کند. این پدیده باعث ایجاد امولسیون در روغن می شود. این پدیده موجب به وجود آمدن لجن، گرفتگی فیلتر و ایجاد کف نماید. روغن کمپرسور اسکرو می بایست با خاصیت جداپذیری مناسب از آب باعث عدم تشکیل امولسیون در روغن شود. ایجاد امولسیون زمان تعویض روغن را کاهش داده، و موجب تحمیل هزینه مضاعف می شود. خاصیت جداپذیری از آب با آزمایشی با استاندارد ASTM-D1401 ارزیابی می شود.
4- جلوگیری از زنگ زدگی قطعات داخلی
روغن بدون مواد افزودن برای جلوگیری از زنگ زدگی بسیار ضعیف است. رطوبت تجمع یافته در روغن در دمای بالا میتواند به باعث زنگ زدگی های بسیار ریزی در روتورها و بلبرینگ ها شود. زنگ زدگی باعث فرسایش سریع این قطعات متحرک شده و عمر آنها را بسیار کاهش میدهد. روغن کمپرسور اسکرو باید به گونه ای فرموله شود که مانع از زنگ زدگی گردد. تستی با استاندارد ASTM-D665B جهت ارزیابی ممانعت روغن از زنگ زدگی ایجاد شده است.
5- مقاوت در برابر ایجاد کف
روغن در کمپرسور اسکرو به شدت با هوا مخلوط میشود. در چنین شرایطی ایجاد کف دور از انتظار نیست. تمایل به ایجاد کف و مهم تراز آن، ایجاد کف پایدار در روغن میتواند مشکلات جدی برای کمپرسور به وجود آورد. کف سطح تماس روغن و هوا را افزایش داده سبب اکسیداسیون بیشتر شده و در نتیجه باعث کاهش عمر روغن میشود. همچنین با محبوس کردن هوا مانند یک عایق عمل کرده و باعث افزایش دمای کمپرسور میشود. کف میتواند مانع رسیدن کافی روغن به بلرینگ ها شده و موجب سایش شدید آنها شود. کف عملکرد فیلتر سپراتور را دچار اختلال کرده باعث میشود روغن به همراه هوای فشرده وارد خطوط شود.
